İslâm Kardeşliği
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ رضى الله عنهما قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ
Abdullah ibn Ömer radıyallahu anhumâ'dan rivâyet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
Her sistem gibi İslâm da kendi cemiyetini belli esaslar üzerine kurmuştur. İnançta tevhidi; cemiyette de uhuvveti yani kardeşliği esas almıştır. Dolayısıyla İslâm toplumu, sınırları İslâm imanıyla çizilmiş kardeşler topluluğudur. Bu topluluk ve kardeşliğe imandan başka hiç bir şey, mesela ne ırk, ne renk ne de coğrafya sınır çizemez. İslâm kardeşliğinin yegâne belirleyici ön şartı "La ilahe illallah Muhammedur'r-rasulullah" de
Yüce kitabımız Kur'an-ı Kerim'de bu gerçek,"Mü'minler ancak kardeştirler"[2] diye pek açık biçimde belirlenmiş ve ilan edilmiştir. Sevgili Peygamberimiz de"Müslüman müslümanın kardeşidir" buyurmuş, dünyanın neresinde olursa olsun, hangi devirde yaşamış bulunursa bulunsun, bütün müslümanların birbirlerinin din kardeşi olduklarını tüm dünyaya duyurmuştur. Hatta bizzat kendisi Medine'yi teşrif ettiklerinde, Mekke'den gelen muhâcirlerden her birini Medineli müslümanlardan biri ile kardeş ilân etmiş, böylece ilk İslâm cemiyetini, kardeşlik esas ve uygulamasıyla başlatmıştır. Modern dünyanın "toplum dayanışması" dediği ve aradığı oluşumu, Hz. Peygamber, kıyamete kadar yaşayacak olan ümmetine örnek olmak üzere muâhât (kardeşlik) uygulamasıyla, daha ilk İslâm toplumunda gerçekleştirmiştir. Bu sebeple müslümanlar, kardeşliği Kitap ve Sünnet ile ilan edilmiş ve Medine İslâm toplumuyla o kardeşliği yaşamaya başlamış bir ümmettir.
Kardeşlik kutlu ve güçlü bir bağ olduğu kadar büyük bir sorumluluktur da... Aynı dine mensup insanların adedince büyüyen bir sorumluluk... Kardeşler arasındaki ilişkilerin nasıl olması lazım geldiği konusunda, hem Kur'an-ı Kerim'de hem de Peygamberimizin hadîs-i şerîflerinde çok ciddî tavsiye ve uyarılar bulunmaktadır. Bütün bu uyarı ve tavsiyelerin özünü aslında "kardeşlik" kelimesi ifade etmektedir. Hz. Peygamber de bu yüzden kardeşler arasındaki her türlü münasebette, müslümana kendi nefsini ölçü almasını öğütlemiştir. O sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
Bu hadîs-i şerîf, din kardeşliği sorumluluğunu bütün boyutlarıyla pek özlü bir ifade ile ortaya koymuş bulunmaktadır. Ancak yine de, konuyu açıklığa kavuşturmak bakımından, diğer hadislerden yararlanarak din kardeşliğinin bazıgereklerine işaret etmek faydalı olacaktır.
Müslüman, haklı sebeplere dayalı da olsa, müslüman kardeşiyle üç günden fazla küs duramaz. Müslüman kardeşleri yanıbaşında dururken onları bırakıp başka din mensuplarını ve dinsizleri dost edinemez. Çünkü müslümanın dostu ancak müslümandır. Çünkü atalarımızın da dediği gibi, "Domuzdan post, gavurdan dost olmaz."
Müslüman, öteki müslüman kardeşlerine buğz edemez, kin tutamaz, sırt çeviremez. Araya bir takım sun'i üstünlük ölçüleri koyamaz. Çünkü İslâm'da üstünlük sadece ve sadece takva iledir. Gerek fert, gerek millet olarak tercihlerini daima din kardeşlerinden yana kullanmak zorundadır. Günümüz dünyasında beynelmilel platformlarda müslümanların biribirlerine arka çıkmaları, dünyadaki güç dengeleri bakımından oldukça ehemmiyet arzetmektedir. Bu konuda şu hadîs-i şerîf pek dikkat çekicidir:
"Müslüman müslümanın (din) kardeşidir.
Müslüman müslümana zulmetmez.
Müslüman müslümanı başına gelen musibette terketmez, onu zâlimin zulmünde bırakmaz.
Müslüman, din kardeşine yardımda bulundukça Allah da ona yardımda bulunur.
Kim, bir müslümanın dünya darlığını giderip de sevindirirse, Allah da kıyamet gününde onun sıkıntısını giderip mutlu eder.
Kim, dünyada müslüman kardeşinin ayıbını örterse, Allah da kıyamet gününde onun ayıbını örter." [4]
Hadisten açıkça anlaşıldığına göre din kardeşliği çerçevesinde kardeşçe yapılacak işlerin âhirette de karşılıkları görülecektir. Yani kardeşler birbirleri için "âhiret yatırımı" vesilesidirler..
Din kardeşleri arasındaki ilişkiler konusunda Hucurât sûresi'nde bir çok noktaya dikkat çekilmiştir. Onları da burada hatırlatmak yerinde olacaktır:
Fâsık birinin verdiği habere hemen inanılmayıp araştırılmalıdır. Özellikle günümüzde güdümlü haber kaynaklarının bilhassa müslümanlar hakkında verdikleri haberleri, mutlaka aynı değer ölçülerini paylaşan kaynaklardan tahkik etmek bir vecibe haline gelmiştir.
Anlaşmazlığa düşen müslümanların ve müslüman grupların araları bulunmalı, hak ve adalet ölçüleri ile aralarında hükmedilmelidir. Haksız olan tarafı, Allah'ın koyduğu sınırlara razı etmek için her türlü çareye başvurulmalıdır. Kardeşlerin araları ıslah edilmelidir.
Erkek müslümanlar diğer erkek müslümanları, kadınlar da öteki hanım müslümanları alaya almamalı; onların Allah katında kendilerinden daha kıymetli olabileceklerini hatırdan çıkarmamalıdırlar. Çirkin lakaplarla çağırmamalı, su-i zanda bulunmamalı, gizli yönlerini, sırlarını araştırmamalı, onları gıybet edip çekiştirmemelidirler..[5]
Bütün bunlar müslümanın, din kardeşlerine ne eliyle ne diliyle zarar vermemesi gerektiğini, gönlünden de kardeşleri hakkında kötü şeyler geçirmemesi lazım geldiğini göstermektedir. Zaten sevgili Peygamberimiz de bir hadislerinde olgun müslümanı, öteki müslümanların, dilinden ve elinden emin olduğu kişi olarak tarif ve tavsif etmiştir.
Müslüman, öteki din kardeşlerini kendisinden asla aşağı görmeyecek, hatta onları kendi nefsine tercih edecektir. Dualarıyla da din kardeşlerine iyilikler dileyecektir. Zira mü'minin, din kardeşinin gıyabında yaptığı dua makbuldür.
Müslüman, kendi gücünü, mutluluğunu, devletini, şevketini, izzetini, şerefini din kardeşlerinde bilecek ve bulacaktır.
Müslüman, müslümanın sevincini paylaşacak, elem ve ızdırabına ortak olacaktır. Bir belâ, musibet veya zulme uğrayan din kardeşine, bütün müslümanların yardımcı olmaları "kardeşlik" gereğidir. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de "O mü'minler ki, haklarına, yurtlarına tecâvüz edildiği zaman onlar yardımlaşırlar"[6]
Bir başka hadîs-i şerîfte müslümanların yek diğerleri üzerindeki hakları şöylece sıralanmıştır: "Karşılaştığında selâm ver. Dâvet edince, icâbet et. Nasihat istediğinde nasihat et. Aksırıp elhamdülilah deyince '"yerhamükellah" diye dua et. Hastalanınca ziyaretine git. Öldüğünde de mezara kadar cenazesini teşyi et!"[8]
Buraya kadar naklettiğimiz âyet ve hadisler göstermektedir ki, İslâm'da din kardeşliği DUYGU, DÜŞÜNCE, TAVIR, ELEM-KEDER ve SEVİNÇ olarak bütün mü'minlerin bir tek vücut olması, kendilerini böyle hissetmeleri demektir. Nitekim bu husus hadîs-i şerîflerde şöylece açıklanmıştır:
"Mü'minler birbirlerini sevmekte, birbirlerine acımakta ve yekdiğerini korumakta tek bir vücut gibidir. Vücudun herhangi bir uzvu rahatsız olursa, öteki organları da bu yüzden rahatsız olur ve uykusuz kalır."[9]
Böylesine yakın, sıcak ve samimi bir duyarlılığa sahip olmayan, yani din kardeşlerinin derdini dert edinmeyen, onların mes'eleleriyle meşgul olmayan, onlardan olma hakkını kaybetmiştir. O halde müslümanlar, her hâl ü kârda ve daima müslüman kalmaya, müslümanlarla beraber olmaya, onlara karşı kardeşçe davranmaya mecbur hatta mahkumdurlar. Çünkü din kardeşliğinden daha güçlü ve kutlu bir başka bağ yoktur. Bu sebeple müslüman yürekler müslümanlara karşı daima sevgi ve muhabbetle atmalıdır. Çünkü hayat, ancak din kardeşleriyle birlikte yaşanırsa güzeldir.
[1] Buharî, Mezâlim 3; Müslim, Birr 32; Ebû Dâvûd, Edeb 28; Tirmizî, Hudud 3, Birr 18; Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 9, 28; V, 24, 71
[2] el-Hucurat (49), 10
[3] Buhârî, İman 7: Müslim, İman 71, 72; Tirmizi, Kıyame 59; Nesai, İman, 19, 33
[4] Buhârî, Mezâlim 3; Müslim, Birr 32
[5] Bk. el-Hucurat (49), 6-12
[6] eş-Şuara (26), 39
[7] Buhârî, Mezalim 4
[8] Müslim, Selâm 4-6
[9] Buhârî, Edeb 27; Müslim, Birr 66
[10] Buhârî, Salât 88, Mezâlim 5; Müslim, Birr 65; Tirmizî, Birr 18
Bu yazı aşağıdaki siteden alınmıştır:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder