Ahmed Şahin
a.sahin@zaman.com.tr
AİLE-SAĞLIK
Bu sene Rabb’imiz nasip etti, kurban kesen aile büyüğümüzü hacca gönderdik. Bizde de bir tereddüt başladı. Aramızda aile büyüğümüz yok diye bayramda kurban kesmeyecek miyiz?
Bazıları, hacda kesilen kurban kafidir, burada ayrıca kurban kesmeniz gerekmez, diyorlar; bazıları da, hacıların Mekke’de kestiği (hac ve umre) kurbanıdır, evlerinde iken kestikleri zenginlik kurbanı ile ilgisi yok diye ikazda bulunuyorlar. Bu konuda hacı yakınları bilgiye ihtiyaç duymaktalar. Bayramda kurban kesecekler mi, yoksa hacıların Mekke’de kestikleri kurbanları yeterli sayılacak, evlerinde kurban kesmeye gerek kalmayacak mı? Bu konuda bilgi verirseniz tereddütlerden kurtulmuş olacağız?
Her hac ve kurban mevsiminde bu mealde gelen sorulardan anlaşılan odur ki, hacı efendilerin Mekke’de kestikleri (hac ve umre) kurbanı ile evlerinde iken kestikleri zenginlik kurbanının farkını açıklamaya ihtiyaç vardır. Öyle ise, önce hacı efendinin Mekke’de kestiği şükür kurbanı hakkında bilgi sunalım, sonra evinde iken kestiği bayram günü kurbanına ait bilgimizi arz edebiliriz.
Bilindiği üzere hacılar, Arafat’ta, (umre ve hacca) muvaffak kılan Allah’a şükür niyetiyle kurban keserler. Bu kurbanın, bayram günü ülkelerinde kestikleri vacip olan zenginlik kurbanı ile hiç ilgisi yoktur. Tamamen hac ve umreye muvaffak kılan Allah’a şükür niyetiyle kesilen oraya mahsus özel bir kurbandır.
Hacda kesilen bu şükür kurbanının kesim yeri de, Arafat’ta, on beş kilometre kadar bir sahayı içine alan Harem sınırı içidir. Bu sınırın dışında kalan yerlerde kesilen hiçbir kurban, Harem sınırı içinde kesilen şükür kurbanı yerine geçmez, hacıyı şükür kurbanı borcundan kurtarmaz. Demek ki, hacının evinde kestiği zenginlik kurbanı ile Mekke’deki Harem sınırları içinde kestiği şükür kurbanı, ayrı mekânlarda kesilen ayrı kurbanlardır. Kesim gerekçeleri de mekânları gibi ayrıdır. Biri zenginliğin yüklediği mükellefiyet, öteki de umre ve haccın yüklediği mükellefiyet. Biri diğerinin yerine geçmez!. Bu böyle bilinmeli, böyle anlaşılmalıdır.
Gelelim hacılarımızın evlerinde iken kestikleri kurban mükellefiyetlerinin durumuna.
Bilinen bir gerçektir ki, hacılarımızın hemen hepsi de ülkelerinde iken kendilerine kurban vacip olan mükelleflerdir. Ancak, hacda seferi sayıldıkları, hac ibadetiyle meşgul bulundukları için bu mükellefiyetleri kaldırılmış olmakta, ayrıca kurban kesmek durumunda kalmamaktalar. Çünkü seferi olanlar nerede olurlarsa olsunlar kurban kesmek mecburiyetinde kalmazlar.
Bununla beraber, seferde olan hacıların yakınları evlerinde kendi tercihleriyle kurban keserlerse bunda bir mahzur değil sevap söz konusu olur. Nitekim hacılarımızın bazı yakınları, nafile de olsa evlerinde kurbanlarını kesiyor, böylesine özel ve güzel bir ibadeti yine de yerine getirmekten mutluluk duyuyorlar.
Zaten bazı hacı efendiler giderken hane halkına bayram günü kesmeleri gereken kurbanı ihmal etmemeleri konusunda tembihte de bulunuyorlar. Böylece hacı evini kurbansız bırakmıyorlar birçok yerlerde..
Demek oluyor ki, hacının Harem sınırları içinde keseceği şükür kurbanı ile evinde kesilen zenginlik kurbanı ayrı ibadetlerdir. Çünkü şükür kurbanının kesim yeri Harem sınırları içidir. Evinde kestiği zenginlik kurbanının sınırları ise ev çevresindeki doksan kilometrelik seferilik sınırları içidir. Bu sınırın dışına çıkanda seferilik başlar, içinde kalanda sorumluluk sürer.
Hacılarımız da seferilik sınırları dışına çıktıkları için kurban mükellefiyetleri kaldırılmıştır.
Kesenler ise nafile olarak kesmeyi tercih etmişler, sevap kazanmışlardır.
Şafii’de ise kurban sünnet sayıldığından, ailenin zengini adına değil de tüm fertleri adına kesilen kurban yeterli bulunur. Hanefi’deki gibi zengin aile fertlerinin her biri kendi adına kurban kesme gereği duymazlar.
Sanırım her kurban mevsiminde tereddüde düşülen bu konu aydınlanmış, karıştırmaya artık gerek kalmamıştır..
Hacının Mekke’deki kurbanı evindeki kurbanı yerine geçer mi?
Mevsimlik bir soru şöyle soruluyor: Geçmişte her bayramda kurban kesiyor, bir tereddüt yaşamıyorduk.
Bu sene Rabb’imiz nasip etti, kurban kesen aile büyüğümüzü hacca gönderdik. Bizde de bir tereddüt başladı. Aramızda aile büyüğümüz yok diye bayramda kurban kesmeyecek miyiz?
Bazıları, hacda kesilen kurban kafidir, burada ayrıca kurban kesmeniz gerekmez, diyorlar; bazıları da, hacıların Mekke’de kestiği (hac ve umre) kurbanıdır, evlerinde iken kestikleri zenginlik kurbanı ile ilgisi yok diye ikazda bulunuyorlar. Bu konuda hacı yakınları bilgiye ihtiyaç duymaktalar. Bayramda kurban kesecekler mi, yoksa hacıların Mekke’de kestikleri kurbanları yeterli sayılacak, evlerinde kurban kesmeye gerek kalmayacak mı? Bu konuda bilgi verirseniz tereddütlerden kurtulmuş olacağız?
Her hac ve kurban mevsiminde bu mealde gelen sorulardan anlaşılan odur ki, hacı efendilerin Mekke’de kestikleri (hac ve umre) kurbanı ile evlerinde iken kestikleri zenginlik kurbanının farkını açıklamaya ihtiyaç vardır. Öyle ise, önce hacı efendinin Mekke’de kestiği şükür kurbanı hakkında bilgi sunalım, sonra evinde iken kestiği bayram günü kurbanına ait bilgimizi arz edebiliriz.
Bilindiği üzere hacılar, Arafat’ta, (umre ve hacca) muvaffak kılan Allah’a şükür niyetiyle kurban keserler. Bu kurbanın, bayram günü ülkelerinde kestikleri vacip olan zenginlik kurbanı ile hiç ilgisi yoktur. Tamamen hac ve umreye muvaffak kılan Allah’a şükür niyetiyle kesilen oraya mahsus özel bir kurbandır.
Hacda kesilen bu şükür kurbanının kesim yeri de, Arafat’ta, on beş kilometre kadar bir sahayı içine alan Harem sınırı içidir. Bu sınırın dışında kalan yerlerde kesilen hiçbir kurban, Harem sınırı içinde kesilen şükür kurbanı yerine geçmez, hacıyı şükür kurbanı borcundan kurtarmaz. Demek ki, hacının evinde kestiği zenginlik kurbanı ile Mekke’deki Harem sınırları içinde kestiği şükür kurbanı, ayrı mekânlarda kesilen ayrı kurbanlardır. Kesim gerekçeleri de mekânları gibi ayrıdır. Biri zenginliğin yüklediği mükellefiyet, öteki de umre ve haccın yüklediği mükellefiyet. Biri diğerinin yerine geçmez!. Bu böyle bilinmeli, böyle anlaşılmalıdır.
Gelelim hacılarımızın evlerinde iken kestikleri kurban mükellefiyetlerinin durumuna.
Bilinen bir gerçektir ki, hacılarımızın hemen hepsi de ülkelerinde iken kendilerine kurban vacip olan mükelleflerdir. Ancak, hacda seferi sayıldıkları, hac ibadetiyle meşgul bulundukları için bu mükellefiyetleri kaldırılmış olmakta, ayrıca kurban kesmek durumunda kalmamaktalar. Çünkü seferi olanlar nerede olurlarsa olsunlar kurban kesmek mecburiyetinde kalmazlar.
Bununla beraber, seferde olan hacıların yakınları evlerinde kendi tercihleriyle kurban keserlerse bunda bir mahzur değil sevap söz konusu olur. Nitekim hacılarımızın bazı yakınları, nafile de olsa evlerinde kurbanlarını kesiyor, böylesine özel ve güzel bir ibadeti yine de yerine getirmekten mutluluk duyuyorlar.
Zaten bazı hacı efendiler giderken hane halkına bayram günü kesmeleri gereken kurbanı ihmal etmemeleri konusunda tembihte de bulunuyorlar. Böylece hacı evini kurbansız bırakmıyorlar birçok yerlerde..
Demek oluyor ki, hacının Harem sınırları içinde keseceği şükür kurbanı ile evinde kesilen zenginlik kurbanı ayrı ibadetlerdir. Çünkü şükür kurbanının kesim yeri Harem sınırları içidir. Evinde kestiği zenginlik kurbanının sınırları ise ev çevresindeki doksan kilometrelik seferilik sınırları içidir. Bu sınırın dışına çıkanda seferilik başlar, içinde kalanda sorumluluk sürer.
Hacılarımız da seferilik sınırları dışına çıktıkları için kurban mükellefiyetleri kaldırılmıştır.
Kesenler ise nafile olarak kesmeyi tercih etmişler, sevap kazanmışlardır.
Şafii’de ise kurban sünnet sayıldığından, ailenin zengini adına değil de tüm fertleri adına kesilen kurban yeterli bulunur. Hanefi’deki gibi zengin aile fertlerinin her biri kendi adına kurban kesme gereği duymazlar.
Sanırım her kurban mevsiminde tereddüde düşülen bu konu aydınlanmış, karıştırmaya artık gerek kalmamıştır..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder