NAMAZIN DİLLERİ: SÖZ, FİİL VE HAL DİLİ

NAMAZIN DİLLERİ: SÖZ, FİİL VE HAL DİLİ


Bütün ibadetler Allah ile aramızda konuşma veya 'münacat' olma niteliğinde birleşir. Namaz ise biraz daha fazla böyledir. Namazın ibadetler arasında 'münacat' vasfını kazanmada özel durumu vardır. 'Namaz müminin miracıdır' çünkü: miraç Hak ile konuşmak ve O'nu görmek üzere insana bir inayettir.

Namaz üç dille bir konuşmadır: söz, fiil ve hal ile konuşmak. Sözle konuşurken dilimizden ayetler dökülür, tespihleri ve hamd cümlelerini söyleriz.

Allah'ın büyüklüğünü ve yüceliğini bilerek namazda kuracağımız cümlelerden peşinen özür dileriz. Tespih ve hamd bunu sağlar. Sonra bize söylenen ayetleri okuruz.

Ayetler, bize Allah ile nasıl konuşulacağını gösterir.
Fatiha suresi namazı 'ikame' eden bir sütundur. Bu surede Müslüman hamd ettikten sonra ibadet taahhüdünde bulunur; sonra hidayet ister.

Namazda bir de davranış ile konuşuruz: ayakta, ilahi huzurda dururuz, ayağa kalkarız.

Namazda konuşurken bütün varlıklardan ayrışan yönümüzün 'ayakta durmak' olduğunu ikrar ederiz. Ayakta durmak ile çelişen bütün niteliklerden uzaklaşma sözü veririz bu davranışla: kimsenin karşısında eğilmeyeceğimizi göstermek üzere Allah'ın karşısında eğilir, kimseye boyun eğmeyeceğimizi göstermek üzere de secde eder, bize olan lütufları dinlemek üzere oturur ve selamete kavuşmuş bir halde namazdan sürekli namaz (salat-ı daim) haline intikal ederiz.


Namazda bir de hal konuşması vardır:

Hal ile konuşmak herkese nasip olmaz.

İnsanların pek çoğu için namaz fiil ve sözlü konuşmadan ibaret kalır. Hal ile konuşmak ise takva, huşu, havf ve reca gibi yüksek hallerle namazın idrakidir. Namazı namaz kılan da bu son konuşma halidir: karşısında bulunmaktan kaynaklanan ürperme, tazim gibi yüksek değerler insanın dili olur. Böyle bir namaz mümini miraca yükseltir. Belki de öteki namazlar böyle kılınan namazlar vesilesiyle makbul olur.

Bu güzel yazıyı ulaştıran sevgili Hülya Keleş hanıma çok teşekkür ediyoruz...