100. yıldönümünde Sarıkamış Harekâtı

100. yıldönümünde Sarıkamış Harekâtı

Sarıkamış'ta 90.000 askerimiz donarak Şehit olalı 100 yıl oldu
"Rahmet ve Şükranla anıyoruz.
Makamları Cennet Olsun.

   

Bugün, Birinci Dünya Savaşı'nın Osmanlı tarihi açısından en dramatik sayfalarından biri olan Sarıkamış Harekâtı'nın başlamasının 100. yıldönümü. Felakate dönüşen harekâtta binlerce Osmanlı askeri yaşamını yitirmişti.

 

22 Aralık 1914'te başlayan harekatta amaç Rusları kuşatmaktı ama 9 Ocak'a kadar süren bu savaşta Osmanlı ordusu binlerce askerini soğuktan donarak ya da hastalıktan kaybetti. Savaşın bitiş tarihi konusunda farklı görüşler var ama yaygın eğilim, Enver Paşa’nın cepheden ayrıldığı 9 Ocak’ı harekatın sonu olarak kabul ediyor.

Sarıkamış Harekâtı


Osmanlı makineli tüfek birliği (1915)

Tarih 22 Aralık 1914 - 15 Ocak 1915[1]
Bölge Sarıkamış
Sonuç Rusya İmparatorluğu'nun zaferi. Rusya'nın Doğu Anadolu'yu işgali

Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914), I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya İmparatorluğu arasında Sarıkamış'ta gerçekleşen kara çatışmaları. Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir başarısızlıkla sonuçlanan bir askerî girişimdir.

1877-1878'deki 93 Harbi, Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisi ile sonuçlanınca Batum savaş tazminatı olarak Rusya'ya verilmişti. Sarıkamış, Kars, Ardahan ve Artvin de Berlin Antlaşması ile Rusya'ya bırakılmıştı. 1914 yılında dönemin Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, daha önce yitirilen bu yurt topraklarını geri almak amacıyla 19 Aralık tarihinde "Sarıkamış Harekatı" planlarını kurmaylarına sundu.




Enver Paşa ve Otto von Feldmann cephe birliklerini izliyorlar.

10 Ocak 1915’te 3’üncü Ordu komutanlığını Enver Paşa Tuğgeneral Hafız Hakkı Paşa’ya devrederek İstanbul’a dönmüştür.


Ruslar Sarıkamış yollarında donmuş askerleri toplarken.

Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığına göre Osmanlı zayiatları 60.000 ve Rus zayiatları 30.000'dir.[1] Savaşın en hazin kısmı ise Osmanlı kayıplarının bir çoğunun Rus'lar ile yapılan çarpışmalarda değil de ağır soğuk hava koşulları yüzünden ölmesidir. Ruslar; Türklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli tüfekle 30 topu ganimet olarak almışlardır. 5000 kişi civarında esir alınmıştır. Bunlar tahmine göre Kırımda domuz çifliğinde çalıştırılarak ve aç bırakılarak ölmüşlerdir.[4] Tarihçi-yazar Mehmet Niyazi Sarıkamış harekatındaki şehit sayısının tüm belgelerde toplamda 23.000 olduğunu, 90.000 rakamının 60.000 kayıp veren Rusların yalanı olduğunu kaydeder.[5]


1918 Mart ayında Brest-Litovsk Antlaşması ile Sarıkamış ve Kars geri alınmış, ama aynı yılın Ekim ayında Mondros Mütarekesi uyarınca eski sınırlara dönülmüş ve topraklar elden çıkmıştı.