Ahmed Şahin
a.sahin@zaman.com.tr
GÜNDEM
Hayvan bağırsaklarından yapılan kokoreç yenir mi?
Soru: Çevremizde kokoreç denen bağırsak dönerleri tabaklara konarak, yahut da ekmek arasına doldurularak müşteriye sunulmaktadır. Çoğunlukla ekmek arasında uzatılan bu bağırsak dönerlerinin yenip yenmeyeceği konusunda farklı sözler dinliyoruz. Kimileri bunlar yenmez derken, kimileri de bir haramlık söz konusu olmaz, diyorlar. Bir şiş üzerine sarılarak kömür ateşi üzerinde pişirilen bu bağırsak dönerlerine siz ne diyorsunuz? Bazılarının iddiaları gibi yenmez mi, yoksa yenir ama özelliğini ve temizliğini tam koruma şartıyla mı? Bize bu konuda bilgi verirseniz tereddütlerden kurtulma sevinci yaşayacağız?
Cevap: Önce şu temel hükmü hatırlayalım. Eti yenen hayvanların (işkembe, karaciğer, dalak ve bağırsak) gibi sakatatlarının temizlenerek yenmesi caizdir. Bunlarda bir şüphe ve tereddüt söz konusu değildir. Olmamalıdır da.
Ancak eti yenen hayvanların yenmeyen organları da vardır. Onlar da fıkıh kitaplarında şöyle sıralanırlar:
“- Kesilen hayvanın akan kanı, erkeklik ve dişilik organı, yumurtaları (husyeler), et üzerinde kalan toparlak guddeler, idrar torbası (mesane) ve öd kesesi!.”
Bunlar yenilmez. Nitekim kurbanlarda da bu organlar etten ayrılıp yenmeyen sakatatlar tarafına atılırlar. Ayrıca, yenebilen bağırsakların içine bu yenmeyen maddelerden karıştırılırsa yenilmez hale gelmiş olur. Bu sebeple bağırsakların içine koç yumurtası da konarak pişirildiği söylentisi doğru ise, yenmesi caiz olan kokoreç içine yenmesi caiz olmayan sakatat karıştırıldığından yenmez hale getiriliyor demektir.
Bir başka temizlik şartı da: yenmesi helal olan bağırsaklarının yenebilir hale getirilmesi için önce içindeki pisliklerden tam olarak temizlenmesi gerekir. Eğer temizlenmeden içindeki kirleriyle birlikte sıcak suda kaynatılırsa, pislik kaynama sırasında bağırsağın özüne nüfuz edeceğinden dolayı sonraki yıkamalarda temizlenmesi mümkün olmaz! Bu sebeple baştan bağırsakların içini ve dışını pisliklerden temizlemek gerekiyor ki, kokoreçte kirlilik şüphesi söz konusu olmasın. Kokoreç yapma belgesi almış olanların bu şartları yerine getirme mecburiyetleri söz konusudur.
Sorulmalıdır. Kendilerine sunulacak kokoreç dönerinin ana malzemesinden ve yapılan temizliğinden emin olmayanlar yemezlerse bir şüpheliden kaçınma dikkati göstermiş olurlar, bir vebale maruz kalma da söz konusu olmaz.
Soru: Camiye girdiğimde imamın namazı kılıp mihrapta Kur’an okuduğunu gördüm. Vakit kaybetmeden bir köşeye çekilerek hemen namazımı kılmaya başladım. Namaz sonrasında bir kardeşimiz beni ikaz etti: Sen dedi camiye girdiğinde Kur’an okunuyordu. Okunan Kur’an’ı dinlemen farzdı. Hemen namaza başlaman uygun olmadı, dedi.
Ben bu ikaza bir şey diyemedim, ama böyle olduğunu da ilk defa işittiğimden size sorma gereği duydum. Namaza sonradan gelen biri, imam Kur’an okurken bir köşede namazını kılamaz mı? Bana yapılan bu ikaz doğru mu?
Cevap: Doğru yanı da var, eksik anlatım da söz konusudur. Çünkü okunan Kur’an’ı dinlemek farz-ı ayn değil farz-ı kifayedir. Yani orada dinleyen bir kişi varsa bu farz yerine geliyor demektir.
Başkaları hemen bir köşede namazlarını kılabilirler. Çünkü dinleyen bir kişinin varlığı diğerlerinden dinleme mecburiyetini kaldırmış olur.
Soru: Bazen abdest alırken bazen de guslederken aceleden besmele çekip niyet etmeyi unutuyoruz. Sonradan hatırımıza gelince de şüpheye düşüyoruz guslümüz, abdestimiz sahih olmadı mı yoksa diye. Besmelesiz niyetsiz abdest ve gusül sahih olur mu?
Cevap: Hanefi’de abdest ve gusülde besmele çekip niyet etmek sünnettir. Unutulursa sünnet sevabından mahrum kalınır, fakat abdeste gusle bir zarar gelmez. Şafii’de ise abdest ve gusülde niyet farz kabul edildiğinden dikkatli olunmalı, unutulmamalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder